Phần mềm hệ thống là gì? Phân loại, tính năng và vai trò

Để máy tính có thể hoạt động được thì phải cần đến phần mềm hệ thống.

Vậy phần mềm hệ thống là gì? Phần mềm hệ thống có vai trò như thế nào và có khác biệt gì so với phần mềm ứng dụng?

Hãy cùng BKHOST tìm hiểu chi tiết về phần mềm hệ thống trong bài viết dưới đây.

Phần mềm hệ thống là gì?

Phần mềm hệ thống là một tập hợp những chương trình được sử dụng để quản lý các phần cứng và chương trình ứng dụng của máy tính hệ điều hành là ví dụ nổi tiếng nhất về hệ thống. Khi đó, hệ điều hành quản lý tất cả các tài nguyên trong máy tính.

Về cơ bản, phần mềm hệ thống được sử dụng quản lý và được chạy ở chế độ nền để người dùng có thể thực hiện các tác vụ nhất định. Phần mềm hệ thống còn cung cấp một nền tảng để chạy phần mềm ứng dụng.

Tính năng quan trọng của phần mềm hệ thống

Hiện nay, việc phát triển phần mềm hệ thống đóng vai trò rất quan trọng trong việc sản xuất máy tính.

Phần mềm hệ thống thông thường có các tính năng sau:

• High speed: Tốc độ cao là một trong những phần tử nhỏ đóng vai trò quan trọng để nâng cấp phần mềm trong hệ thống máy tính.
• Hard to manipulate: Phần mềm hệ thống yêu cầu sử dụng ngôn ngữ lập trình. Tuy nhiên, ngôn ngữ này sẽ khó sử dụng hơn giao diện người dùng (UI).
• Written in a low-level computer language: Phần mềm hệ thống phải được thiết lập bằng ngôn ngữ máy tính và bộ xử lý (CPU) và phần cứng máy tính có thể đọc được.
• Closes the to system: Phần mềm hệ thống có thể kết nối trực tiếp với phần cứng của máy tính.
• Versatile: Phần mềm hệ thống có thể kết nối phần cứng và phần mềm ứng dụng. Phần mềm hệ thống cũng phải hỗ trợ các chương trình khác phụ thuộc vào nó khi chúng phát triển và thay đổi.

Các loại phần mềm của hệ thống

Phần mềm hệ thống quản lý các tệp của máy tính như: disk operating system, phần mềm tiện ích quản lý file, hệ điều hành.

Một số ví dụ khác hệ phần mềm hệ thống bao gồm:

• BIOS: Khi máy tính được bật, BIOS khởi động hệ thống máy tính và quản lý luồng dữ liệu giữa hệ điều hành và các thiết bị kèm theo chẳng hạn như: ổ cứng, bộ điều khiển, video, máy in, chuột…
• The boot program: Chương trình khởi động sẽ tải hệ điều hành vào bộ nhớ chính của máy tính hoặc bộ nhớ RAM.
• An Assembler: Chuyển đổi các lệnh cơ bản của máy tính thành các bit mà bộ xử lý có thể hiểu được và sử dụng nó để thực hiện các hoạt động.
• A device driver: là chương trình điều khiển thiết bị phần cứng được gắn vào máy tính như chuột hoặc bàn phím.

Phần mềm hệ thống còn có các tiện ích như: Trình chống phân mảnh đĩa, khôi phục hệ thống, trình biên dịch và trình gỡ lỗi.

Các hệ điều hành

Một số phần mềm hệ thống phổ biến hiện nay như: Microsoft Windows, macOS và Linux. Ngoài ra, người dùng máy tính sử dụng hệ điều hành máy tính thông qua các giao diện đồ hoạ (GUI) và command-line interface (CLI).

GUI là một chương trình nằm trên hệ điều hành, có thể coi là một phần mềm ứng dụng. Nhìn chung, GUI là phần mềm ứng dụng giúp người dùng tương tác trực tiếp với hệ điều hành.

Các tác vụ quan trọng được hệ điều hành thực hiện

Hệ điều hành đóng vai trò quan trọng là quản lý tài nguyên phần mềm và phần cứng của máy tính. Nói cách khác, hệ điều hành điều khiển các chương trình máy tính bao gồm phần mềm ứng dụng và phần mềm hệ thống. Hệ điều hành tạo ra môi trường cung cấp dịch vụ cho các chương trình, ứng dụng chạy bên trong.

Hệ điều hành có 5 tác vụ quan trọng nhất đó là:

• File management and process scheduling: Hệ điều hành quản lý và phân bổ tài nguyên theo thứ tự. Ví dụ: Một ứng dụng máy trạm âm thanh kỹ thuật có thể yêu cầu một mức công suất xử lý nhất định. Hệ điều hành còn có thể quyết định mức năng lượng mà ứng dụng nhận được từ CPU và quản lý ảnh hưởng của việc phân bổ đó lên các ứng dụng khác. Ví dụ: Nếu một tiến trình quan trọng hơn đang diễn ra ở nơi khác trên máy tính, hệ điều hành sẽ sẵn sàng hi sinh một số công suất mà về kỹ thuật để đảm bảo quá trình đó vẫn được hoàn thành.
• Processor and memory management: Là việc phân bổ bộ nhớ của máy tính cho tiến trình khi đang hoạt động và kết thúc.
• Error detection: Hệ điều hành có thể theo dõi và gỡ lỗi trong các chương trình của máy tính.
• Security: Hệ điều hành ngoài theo dõi và gỡ lỗi ra có thể bảo vệ các chương trình và dữ liệu của máy tính khỏi bị truy cập trái phép.
• Control and management: Hệ điều hành còn sử dụng trình dịch biên và trình lắp ráp để quản lý và điều khiển các chương trình trên máy tính. Ngoài ra, có một số bộ xử lý ngôn ngữ cấp cao như: Java, Python và C++.

Phần mềm hệ thống vs phần mềm ứng dụng

Phần mềm hệ thống và phần mềm ứng dụng là 2 loại phần mềm liên kết chặt chẽ của máy tính. Dưới đây là một số ví dụ về phần mềm ứng dụng:

• Trình duyệt web
• Email
• Bộ xử lý từ ngữ
• Bảng tính

Phần mềm hệ thống và phần mềm ứng dụng được thiết lập khác nhau:

• Phần mềm hệ thống: Được viết bằng ngôn ngữ lập trình như: Ngôn ngữ định hướng vấn đề hệ điều hành (ESPOL) được thiết kế giúp người dùng dễ dàng truy cập vào phần cứng của máy tính.
• Phần mềm ứng dụng: Được viết bằng ngôn ngữ có mục đích chung như: Pascal có thể cho phép người dùng truy cập trên các nền tảng khác nhau.

Ngoài ra, không chỉ được thiết lập khác nhau mà 2 phần mềm này cũng được kích hoạt khác nhau. Phần mềm hệ thống được kích hoạt khi hệ thống được bật và nó vẫn hoạt động cho đến khi được tắt. Phần mềm ứng dụng được kích hoạt khi có nhu cầu. Tuy nhiên, phần mềm ứng dụng phụ thuộc vào phần mềm hệ thống để hoạt động còn phần mềm hệ thống có thể hoàn toàn độc lập.

Trong một số trường hợp, người dùng không tương tác với phần mềm hệ thống vì nó chạy ở chế độ nền. Ngược lại, phần mềm ứng dụng người dùng có thể khởi động nó, cài đặt, đóng ứng dụng, gỡ cài đặt.

Tổng kết về phần mềm hệ thống

Tầm quan trọng của phần mềm hệ thống trong máy tính là rất lớn. Hy vọng qua bài viết trên, bạn có thể hiểu chi tiết về phần mềm hệ thống.

Nếu còn có câu hỏi nào liên quan đến phần mềm hệ thống, hãy để lại ở bên bình luận bên dưới, BKHOST sẽ trả lời bạn trong thời gian sớm nhất.

P/s: Bạn cũng có thể truy cập vào Blog của BKHOST để đọc thêm các bài viết chia sẻ kiến thức về lập trình, quản trị mạng, website, domain, hosting, vps, server, email,… Chúc bạn thành công.

• • phần mềm nào là phần mềm quan trọng nhất
  • phần mềm hệ thống và phần mềm ứng dụng
  • phần mềm hệ thống là gì cho ví dụ
  • phần mềm hệ thống bao gồm
  • các phần mềm hệ thống