RDBMS (Hệ quản trị cơ sở dữ liệu) là gì? Đặc điểm & ứng dụng

Chắc hẳn bạn đã từng nghe qua thuật ngữ hệ quản trị cơ sở dữ liệu khi học và làm việc. Tuy nhiên, rất nhiều người lại nhầm lẫn về ý nghĩa và cách thức hoạt động của nó.

RDBMS (Relational Database Management System) quan trọng như thế nào đối với người làm công nghệ thông tin. Bạn sẽ phải thường xuyên tiếp xúc và làm việc với những hệ thống này. Vậy đâu mới là chức năng và ưu điểm thực sự của RDBMS?

Hãy cùng BKHOST khám phá ngay trong bài viết dưới đây.

RDBMS là gì?

Để hiểu được RDBMS là gì bạn cần biết được nguồn gốc ý nghĩa của nó. Relational Database Management System dịch từ tiếng Anh là hệ quản trị cơ sở dữ liệu quan hệ. Đây là một tập hợp các chương trình cho phép người dùng quản lý, thao tác, tạo, cập nhật dữ liệu. Thông qua việc sử dụng các lệnh và ngôn ngữ truy vấn bạn có thể dễ dàng làm việc với dữ liệu.

RDBMS thường được tạo nên từ nhiều bảng có liên kết với nhau. Chính vì sự liên kết này mà nó dễ dàng truy xuất, lưu trữ dữ liệu. Đây được coi là hệ quản trị phổ biến nhất trên toàn thế giới và được hầu hết các cơ quan, tổ chức sử dụng. Thông qua việc tạo một hệ quản trị cơ sở dữ liệu quan hệ, người dùng sẽ biết được tính khả dụng, các luồng dữ liệu dễ dàng.

Sự khác nhau giữa RDBMS và DBMS

Trong quá trình học các bạn chắc chắn đã từng gặp thuật ngữ Database Management System (DBMS). Đây có thể coi là hệ thống quản lý cơ sở dữ liệu, cho phép tạo, cập nhật, truy xuất và kiểm soát dữ liệu. Vậy có khi nào RDBMS và DBMS là một hay không? Thực chất đây là hai khái niệm có nhiều nét giống và khác nhau.

Giống nhau:

Có thể nói RDBMS (Relational Database Management System) chính là một loại DBMS. Chúng đều sử dụng cấu trúc bảng để thống kê, lưu trữ các dữ liệu người dùng mong muốn. Tất nhiên tất cả các thao tác của hai loại hệ thống này đều được thực hiện trên phần mềm và thông qua các câu lệnh truy xuất.

Khác nhau:

Số lượng người dùngHoạt động với nhiều người dùngCho phép 1 người dùng ở một thời điểm

Ngoài ra, DBMS chia ra rất nhiều loại, bao gồm cả RDBMS (thể hiện quan hệ), OODBMS (lưu trữ theo đối tượng), ORDBMS (quan hệ của đối tượng). Vậy nên có thể nói chúng khác nhau khá nhiều điểm về cả mặt chức năng, hệ thống quản lý lẫn ý nghĩa.

Chức năng chính của hệ quản trị cơ sở dữ liệu quan hệ

RDBMS tất nhiên sẽ có những tính năng của một hệ thống quản lý cơ sở dữ liệu. Tuy nhiên, nó còn có rất nhiều điểm khác biệt, chức năng hỗ trợ người dùng thao tác một cách tốt nhất. Chính vì vậy mà tính ứng dụng của RDBMS có trong hầu hết các hệ thống ngày này.

Một số chức năng quan trọng của RDBMS (Relational Database Management System) bao gồm:

• Hỗ trợ các chức năng cơ bản CRUD (create, read, update, delete) nhằm xử lý dữ liệu dễ dàng.
• Quản lý lưu trữ dữ liệu, thể hiện các mối quan hệ dữ liệu một cách trực quan nhất.
• Hỗ trợ sử dụng ngôn ngữ thao tác dữ liệu và ngôn ngữ định nghĩa dữ liệu để truy vấn. Dễ dàng kết hợp SQL với những ngôn ngữ lập trình khác (.net, python, java,..) để tạo sản phẩm cuối cùng.
• Duy trì tính toàn vẹn dữ liệu bằng những thuật toán phức tạp nhất. Đồng thời bảo mật dữ liệu, cấp quyền truy cập cho các hệ thống doanh nghiệp xây dựng.
• Hỗ trợ nhiều tiện ích quản trị dữ liệu, theo dõi hiệu suất hệ thống. Hỗ trợ giao diện trực quan, dễ thao tác.

Khi đã thành thạo RDBMS sẽ mang lại rất nhiều lợi ích cho doanh nghiệp. Việc xây dựng hệ thống quản lý cơ sở dữ liệu chuyên nghiệp, có tính bảo mật cao cũng giúp các tổ chức rất nhiều trong khâu quản lý, truy xuất.

RDBMS hoạt động như thế nào?

Như đã đề cập, RDBMS bao gồm các bảng dữ liệu có mối quan hệ với nhau. Trong đó mỗi bảng lại có từng thuộc tính, kiểu dữ liệu, khóa chính duy nhất để xác định. Nó khá giống như DBMS nhưng các bảng liên kết với nhau qua quan hệ ràng buộc.

Những ràng buộc đó bao gồm:

• Khóa chính (Primary Keys): mỗi bảng sẽ chỉ có 1 khóa chính và giá trị của trường này không được null. Bộ giá trị của các khóa chính luôn là duy nhất và không có trùng lặp.
• Khóa phụ (khóa ngoại – Foreign keys): nó có thể dùng để liên kết hai bảng lại với nhau.
• Not null: đây là ràng buộc có ý nghĩa các dữ liệu không thể để trống.
• Điều kiện check: dữ liệu khi nhập vào phải thỏa mãn điều kiện chính xác và là duy nhất.
• Đảm bảo tính toàn vẹn của dữ liệu khi được tạo.

Tính toàn vẹn dữ liệu ở đây được thiết lập thông qua người dùng. Nó bao gồm kiểu dữ liệu, phạm vi giá trị, điều kiện nhập dữ liệu,… Và thông qua ràng buộc cùng mối liên kết giữa các bảng, nó đảm bảo người dùng không thể xóa bất cứ hàng nào. Dữ liệu nhập vào được chấp nhận khi nó thỏa mãn những điều kiện và ràng buộc đó.

Ưu điểm của hệ quản trị cơ sở dữ liệu quan hệ

Nếu như hệ thống này không có lợi thì hầu hết các tổ chức trên thế giới đã không dùng. Nó phổ biến toàn cầu dựa trên những ưu điểm, lợi ích mang lại cho doanh nghiệp, tổ chức. Việc hiểu và thành thạo RDBMS sẽ giúp bạn lưu trữ dữ liệu, đảm bảo sự toàn vẹn và bảo mật của nó. Qua đó người dùng dễ dàng quản lý, truy xuất dữ liệu như mong muốn. Điểm đặc biệt ở đây là những quan hệ, ràng buộc của RDBMS sẽ tạo nên sự nhất quán, toàn vẹn dữ liệu cơ sở.

Một số ưu điểm khác của RDBMS:

• Dễ dàng thêm, nhập, xuất, quản lý dữ liệu hệ thống.
• Linh hoạt trong việc cập nhật dữ liệu vì chúng được tập trung ở một nơi và do người dùng quản lý.
• Dễ dàng kiểm soát dữ liệu, hỗ trợ các công việc bảo trì, sao lưu hiệu quả nhờ các công cụ tự động hóa.
• Cung cấp cái nhìn khách quan, toàn diện về tổ chức, cấu trúc dữ liệu và mối liên hệ của nó.

Tuy nhiên RDBMS (Relational Database Management System) cũng có một vài nhược điểm nhỏ. Ví dụ như hệ thống cơ sở hạ tầng về cả phần mềm lẫn phần cứng cần đảm bảo cho khả năng truy xuất và khối lượng dữ liệu. Thiết kế chúng cũng cần có những chuyên gia hiểu về hệ thống và các luồng. Vậy nên chi phí xây dựng RDBMS cũng cao hơn thông thường.

Ứng dụng của RDBMS

Như đã nói, RDBMS được hầu hết các tổ chức sử dụng trên toàn thế giới. Đặc biệt là những hệ thống bán hàng, làm việc với khách hàng. Một số lĩnh vực thường xuyên sử dụng mô hình cơ sở dữ liệu này bao gồm: ngân hàng, bán hàng, nhân sự, kế toán,… Các công cụ hỗ trợ tạo lập RDBMS chủ yếu gồm: Oracle, MySQL, Microsoft SQL Server, IBM,…

Tổng kết về RDBMS

RDBMS (Relational Database Management System) thật sự là một hệ thống quan trọng hiện nay. Nắm bắt và hiểu được ý nghĩa của nó sẽ giúp bạn dễ dàng ứng dụng trong đời sống hơn. Hệ quản trị cơ sở dữ liệu quan hệ mang tới cái nhìn trực quan, bao quát nhất luồng dữ liệu của tổ chức, doanh nghiệp.

Nếu còn gặp bất cứ vướng mắc gì về RDBMS, hãy để lại ở bên bình luận bên dưới, BKHOST sẽ trả lời bạn trong thời gian sớm nhất.

P/s: Bạn cũng có thể truy cập vào Blog của BKHOST để đọc thêm các bài viết chia sẻ kiến thức về lập trình, quản trị mạng, website, domain, hosting, vps, server, email,… Chúc bạn thành công.