Cache là gì? Phân loại, công dụng và cách hoạt động

Đối với những ai đã từng khắc phục sự cố trên máy tính hoặc xóa lịch sử truy cập họ sẽ nhận được lời nhắc nhở liên quan đến việc xóa cache.

Và câu hỏi đặt ra là:

• Vậy cache là gì?
• Vì sao chúng lại quan trọng với công nghệ hiện đại?

Ok, câu trả lời sẽ có ngay sau đây.

Bộ nhớ cache là gì?

Cache (bộ nhớ đệm) là nơi lưu trữ dữ liệu tạm thời các ứng dụng, trình duyệt và website chạy được tải nhanh hơn. Bạn sẽ tìm thấy một số bộ nhớ đệm ở desktop, laptop, smartphone hay trình duyệt web.

Cache hoạt động tương tự như một ngân hàng bộ nhớ. Nó giúp người dùng truy xuất dữ liệu nhanh chóng và cũng vì thế mà thiết bị chạy linh hoạt hơn. Cache đóng vai trò lớn ở ba lĩnh vực sau:

Thiết bị và phần mềm

Ở phần cứng và phần mềm đều tìm thấy cache. Đối với bộ xử lý trung tâm ở desktop, smartphone, laptop hay máy tính bảng đều có cache riêng.

Cache CPU là một khối bộ nhớ nhỏ nhưng mang tới lợi ích lớn. Nó lưu trữ tạm thời những lệnh mà CPU cần xử lý giúp cho hiệu suất làm việc của CPU tăng lên.

Trình duyệt web

Microsoft Edge, Chrome, Firefox hay Safari đều sử dụng cache cho riêng mình. Cache trình duyệt (browser cache) lưu trữ các file của website mà bạn đã truy cập ở các thiết bị. Điều này bao gồm các phần tử như file HTML, CSS, Javascript, cookie và hình ảnh. Như vậy khi bạn truy cập website lần hai các file đó đã có sẵn ở cache nên việc trải nghiệm web sẽ nhanh hơn. 

Ứng dụng

Cache cũng được các ứng dụng duy trì để lưu các file và dữ liệu quan trọng để chúng tải lại khi cần. Mặc dù dữ liệu lưu trữ ở mỗi ứng dụng khác nhau nhưng đều bao gồm hình ảnh, video hoặc lịch sử tìm kiếm…

Lợi ích của cache

Từ phản hồi của người dùng có thể thấy ba lợi ích chính của cache bao gồm:

Cache cải thiện hiệu suất của hệ thống

Với chức năng lưu trữ tạm thời dữ liệu, cache sẽ thúc tăng hiệu suất hoạt động của hệ thống. Ví dụ browser cache lưu các file người dùng đã tải lần đầu, ở những lần truy cập tiếp trình duyệt chạy êm ái, nhanh chóng vì không mất công tải lại. 

Cache giúp tiết kiệm dữ liệu

Cache không chỉ cho phép mọi thứ chạy nhanh hơn mà còn tiết kiệm dữ liệu. Trong một số trường hợp nó giúp các ứng dụng hoạt động khi không có Internet. Chẳng hạn như khi bạn không thể kết nối mạng, nhiều ứng dụng dựa vào thông tin, dữ liệu có ở cache để bạn được tiếp tục hoạt động.

Cache lưu trữ dữ liệu để sử dụng về sau

Các bản sao của file đều được cache lưu trữ để sử dụng về sau. Những file này ứng dụng sẽ không cần tải lần hai nên tiết kiệm thời gian, pin và các tài nguyên khác.

Một số hạn chế của cache

Cache sở hữu nhiều thế mạnh nhưng cũng tồn tại nhiều điểm hạn chế chưa thể khắc phục, cụ thể như:

Chiếm nhiều không gian lưu trữ

Cache ở thiết bị, website hay ứng dụng chỉ chiếm một không gian nhỏ. Tuy nhiên thực tế có nhiều cache phát triển quá lớn và chiếm nhiều dung lượng của thiết bị. Vì thế xóa cache là một trong những giải pháp để xóa file và khôi phục bộ nhớ.

Cache hỏng ảnh hưởng tới hoạt động của ứng dụng

Cache tác động tới hoạt động của ứng dụng. Trường hợp một file nào đó ở cache bị hỏng thì dữ liệu được ứng dụng hiển thị sẽ trục trặc hoặc sai lệch. Đó cũng chính là lý do khiến nhiều trình duyệt lựa chọn xóa cache.

Cache ngăn cản ứng dụng tải phiên bản mới của web

Như chúng ta đã biết cache có chức năng lưu các file mà ứng dụng đã tải. Những file này sẽ không tải ở lần truy cập tiếp theo nên đôi khi ứng dụng không thể cập nhật phiên bản mới của file. Cách duy nhất để khắc phục điều này đó là xóa cache. 

Xóa cache nghĩa là gì?

Cache có nhiều mặt trái ảnh hưởng tới thiết bị do đó xóa cache chính là hành động hợp lý tốt cho việc bảo trì thường xuyên. Bên cạnh những file bị hỏng thì dung lượng cache lớn sẽ làm hiệu suất hoạt động của PC. Việc xóa cache cũng khá đơn giản. Bạn có thể click vào tùy chọn có trong menu cài đặt của nó. 

Ngoài việc xóa cache trên Windows hoặc ISO thì bạn cũng nên xóa bộ nhớ đệm của một số trình duyệt như Google Chrome, Mozilla Firefox. Ở các ứng dụng như Twitter, Instagram, Facebook…cũng nên giải phóng dung lượng bằng cách xóa cache.

Ví dụ như để xóa cache ở Firefox bạn thực hiện các bước:

• Bước 1: Chọn biểu tượng ba gạch trên Menu -> Library-> click History-> Clear Recent History.
• Bước 2: Chọn thời gian và dữ liệu muốn xóa.
• Bước 3: Nhấp chuột vào “Clear Now” để xóa thành công.

Ưu điểm của việc xóa cache không chỉ là làm sạch bộ nhớ, mở rộng không gian lưu trữ mà còn loại bỏ các file hỏng để thiết bị hoạt động hiệu quả hơn. Tuy nhiên cần lưu ý rằng sau khi xóa thành công thì bạn cần đăng nhập lại những website mình yêu thích và cũng mất kha khá thời gian để tùy chỉnh.

Tổng kết về Cache

Trên đây là những kiến thức cơ bản về cache mà bạn nên biết. Thông qua bài viết này chúng tôi hy vọng bạn sẽ nắm rõ những chức năng cơ bản của cache đồng thời biết cách xóa  khi cần thiết

Bạn cũng có thể truy cập vào Blog của BKHOST để đọc thêm các bài viết chia sẻ kinh nghiệm quản trị website, domain, hosting, server, email doanh nghiệp… Chúc bạn thành công!

• cache
• cache là gì
• bộ nhớ đệm